Dünyamızın akciğerleri ağaçlar, bahçelerimizde de önemli bir yere sahip. Baharın gelişiyle çiçek açıp meyveler veren ağaçlarımızı doğru zamanda doğru şekilde budadığımız zaman hem maksimum verim elde ederiz hem de daha güzel bir görüntü elde ederiz. Peki, ağaç nasıl budanır? Ağaç ne zaman budanmalıdır? İşte cevaplar:
Budama Yaparken Dikkat Etmeniz Gereken Şeyler:
1. Öncelikle ağacı neden budamak istediğinizi belirleyin.
Çürüyen dalları mı var? Daha gür bir ağaç mı istiyorsunuz? Daha dekoratif bir görünüm mü elde etmek istiyorsunuz? Verdiğiniz karar ağacınızı budama zamanınızı da etkileyecektir. Örneğin; ağacınızın dallarına şekil vermek istiyorsanız en uygun zaman bahar aylardır. Çünkü bu aylarda büyüme hızı daha yavaştır. Bu nedenle şekillendirmeye daha elverişlidirler.
2. Birkaç dakikanızı ayırıp ağacınızı inceleyin.
Ağacınıza bakıp nasıl bir şekil istediğinize karar verin. Daha sonra ağacın iskeletini oluşturan ana dalları belirleyip bu dalları kesmekten kaçının.
3. Öncelikle zarar görmüş dalları budamakla başlayın.
Çürük ya da kırılmış dallar görüyorsanız anında budamanız bitkinizin canlanması için önemlidir. Çünkü bu dallar böcekleri çeker ve ağacınızın hastalanmasına yol açar. Ayrıca bu sayede ağaçtan alınan besin sağlıklı dallara daha iyi ulaşacaktır. Eğer hastalıklı, böceklenmiş bir dalınız varsa her kesimde kullandığınız aracı, içinde %10 oranında çamaşır suyu bulunan su dolu bir kaba daldırıp çıkarın. Böylece hastalığı ağacınızın tümüne yaymamış olursunuz.
4. Birbiriyle kesişen dalları budayın.
Ağacınızın sağlıklı bir şekilde büyümesi için hava sirkülasyonuna ve ışığa ihtiyacı vardır. Bu nedenle birbiriyle kesişen dalları budamanız dallar arasındaki hava akımını artıracağı gibi bitkinizin güzel bir şekilde ışık almasını da sağlayacaktır. Ayrıca birbiriyle kesişen dallar mantar oluşumuna davetiye çıkararak böcekleri kendine daha çok çeker. Bu da zamanla ağacınızın ölmesine sebep olabilir.
5. Size engel olan yüksek dalları budayın.
Elektrik direğindeki tellere değen dallar, balkonunuzun iplerine ulaşan dallar ya da çatınıza kadar ulaşan dallar… Bunlar gibi size engel oluşturan dalların da budanması ağacınız için faydalı olacaktır.
6. Ağacınızı şekillendirmek için budayın.
Ağacınızın daha derli toplu, düzgün bir şekle sahip olmasını istiyorsanız fazla uzayan birkaç dalı budamanız görünüş açısından fark yaratacaktır.
7. Ağacınızı çok fazla budamaktan kaçının.
Ağacınızın sağlıklı bir şekilde büyümesi için sadece gövdesi yeterli değildir. Bu nedenle tüm dalları kesmekten kaçının. Çok fazla budama yapmanız böcek ve mantar istilasına neden olabileceği gibi ağacınızı da strese sokacaktır. Bu nedenle senede bir defa budama yapmanız yeterli olacaktır. Dalların %25inden fazlasını kesmeyin ve ağacınızın en az 2/3 oranında sağlıklı dalları olduğundan emin olun. ( Bu oran türlere göre değişiklik gösterebilir)
8. Dalın alt taraflarından budayın.
Bu budama dalların sağlıkla yeniden büyüyebilmeleri için dalın gövdeyle birleştiği yerin en dibinden yapılmamalıdır. Dalın gövdeden çıktığı küçük kabuk dudağı denilen kütük benzeri çıkıntılı yerden yapılmalıdır. Ana gövdenin en dibinden kestiğiniz noktada dalınız iyileşmeyebilir.
Eğer dallarınız çok uzunsa ağacınızın gövdesini ağırlık nedeniyle çatlatabilir. Bu nedenle dallarınızın budamasını geç olmadan yapın.
9. Budama ekipmanlarınızın temizliğine özen gösterin.
Bir ağaçtan diğerine hastalık yaymamak adına ekipmanlarınızın temizliğine özen gösterin ve her budama sonrası budama ekipmanlarınızı sterilize edin.
10. Ağaçlarınızı budarken kestiğiniz yere uygun aracı kullanın.
Küçük dallar için budama makası kullanın. Orta boy ( 1”+ çap) dallar için kesme makası kullanın (örs tipi budama makası). 5-8 santimetreden daha kalın çaptakiler için testere kullanın. Ağaçları budarken çit makası kullanmayın.
Ağaç Budamak İçin En Uygun Zaman
Vaktinden önce veya sonra budamak ağacınızı zayıflatabilir. Bu nedenle en doğru zamanda budama işlemini yapmak önemlidir. Yaz sonunda budama ağacınızın zayıflamasını önleyecektir. Yapısını ve formunu ayarlamak için en uygun zaman sonbahardır. Çünkü sonbaharda tüm yapraklar dökülür ve ağacın genel hatları ortaya çıkar. Bu sayede nasıl bir şekil vermek istediğinize karar vererek ağacınızı istediğiniz forma sokabilirsiniz. Ağacınızı havalandırmak için budama yapacaksanız dallarınızın en uzun, yere sarkmaya en meyilli olduğu zamanı bekleyin. Meşe ağaçları genellikle ilkbahardan yaz ortalarına dek böceklenir. Bu nedenle bu dönemde meşe ağaçlarının budaması yapılmamalıdır.
Dalları Nasıl Budarım?
- Öncelikle dalın alt tarafından, gövdeden yaklaşık 10-12 cm uzaklıktan üstünkörü bir kesim yapın.
- Daha sonra ilk kestiğiniz yerden 4-6 cm kadar daha kesin. İlk kestiğiniz dalla birlikte dalın ağırlığı da gideceğinden, düşme esnasında dalın gövdenin olduğu noktadan çatlayıp soyulmasını önlemiş olursunuz.
- Son kesiminizi yaptığında gövde ile dalınızın birleştiği noktadaki çıkıntıyı kesmediğinizden emin olun.
Ağaç Sorunlarıyla Başa Çıkma
- V Şeklindeki Bağlantı Noktaları
Bazı ağaçlar dar bir V şeklinde dallar oluşturur ancak hepsinin budanması gerekmez. Akçaağaçlar, açık renkli söğütler, ıhlamur ağaçları gibi ağaçlar büyüdükçe şekillenmelerinde sıkıntılar oluşabilir. Bu nedenle şekillerine geç kalmadan müdahale edilmelidir. - Dar V şeklindeki dallar zayıf ve kırılmaya meyillidir. Bu nedenle fırtına gibi şiddetli müdahalelerde dallar kırılabileceğinden erkenden dallardan birinin budaması yapılarak diğer dalın güçlenmesi sağlanmalıdır.
Şu ağaçlar V şeklinde dal oluşumuna meyilli ağaçlardır:
- Ihlamur ağacı (Tilia spp.)
- Karaağaçlar (Ulmus spp.)
- Çiçekli armut (Pyrus calleryana)
- Çitlenbik (Celtis spp)
- Gürgenler (Ostrya spp. Ve robinia spp.)
- Keçiboynuzu/ Salkımağacı / Akasya (Gleditsia spp. Ve Robinia spp.)
- Dut (morus spp)
- Erguvanlar (cercis spp)
- Kaya armudu (amelanchier spp.)
- Bazı alıçlar ( fraxinus spp.)
- Bazı ceviz ağaçları
- Bazı akçaağaçlar (acer saccharum, a.saccharinum)
- Söğütler (salix spp.)
Filiz Kırma
Bazı ağaçların gövdelerinin dibinden yeni gövdeler oluştuğunu görebilirsiniz. Bu ağacınızı fırtınalara karşı daha hassas bir hale getirdiği gibi ağacınızın doğal şeklini de bozacaktır. Bunu önlemek adına en dik ve düz duran gövdeyi belirleyip diğer gövdeleri sökün. Eğer birden fazla ağacı aynı yerde büyütmek istiyorsanız aralarında gerekli mesafenin olduğuna dikkat edin. Bu şekilde, büyürken birbirlerini engellememiş olurlar.
Çatallı Gövdeler
Çatallı gövdeler, tek gövdeli ağaçlara göre daha az dayanıklıdır. Ortasında oluşturduğu boşluk böcek ve çürük oluşumuna meyli artırır. En sonunda da ağaç ya ortadan ikiye ayrılır ya da gövdelerden biri kırılır. Bunu önlemek adına ağacınız daha gençken çatallı gövdelerden birini budayın. Budama işlemini zemine yakın bir seviyede hafif açıyla yapın. Geride kalan gövdeye zarar vermemeye özen gösterin.
Sizlerin Merak Ettiği Sorular ve Cevapları
- Soru: Ağaç Budama Aletleri Nelerdir ve Fiyatları Nedir?
- Cevap: Bu ürünler Yüksek bel budama makasları, dal-ağaç budama testeresi, bağ makası, budama makası, bahçe makası şeklinde sıralanabilir. Satın alacağınız marka ve özelliklere göre ürünlerin fiyatları farklılık gösterecektir.
- Budama makası 21cm-3mm ortalama 17TL ile 22TL arasında bir fiyattadır.
- Meyve Dal ağaç budama testeresi ve makası set olarak 28,40TL ile 33Tl arasında fiyatlandırılmıştır.
- Temizleme makası 10,90TL ile 12TL arasında fiyatlardadır.
- Fide sökme, ot ayıklama aleti 11,61TL ile 14TL arasında bir fiyata satılmaktadır.
- Cevap: Bu ürünler Yüksek bel budama makasları, dal-ağaç budama testeresi, bağ makası, budama makası, bahçe makası şeklinde sıralanabilir. Satın alacağınız marka ve özelliklere göre ürünlerin fiyatları farklılık gösterecektir.
