Kırsal bölgelerde büyüdüyseniz, “üç yapraklıysa uzak dur” sözünü mutlaka duymuşsunuzdur. Bu kısa ve özlü uyarı, sizi zehirli sarmaşık bitkisine dokunmaktan veya temas etmekten korumayı amaçlar. Bitkinin yapraklarındaki yağlı salgı, urushiol, sıklıkla alerjik reaksiyona ve kaşıntılı bir döküntüye neden olur.
Zehirli sarmaşık sadece ormanlık alanlarda değil, şehirlerde, sahil kasabalarında ve banliyölerdeki kaldırım çatlaklarında ve terk edilmiş arazilerde de büyüyebilir. Alaska ve Hawaii dışında tüm ABD eyaletlerinde bulunur. İşte bu bitkiyi tanıma ve ondan kaçınma hakkında bilmeniz gerekenler.
Zehirli Sarmaşık Nasıl Tanınır?
Zehirli sarmaşık bitkisi büyüme döngüsünün her aşamasında farklı görünür. Her mevsimde dikkat etmeniz gerekenleri aşağıda bulabilirsiniz:
İlkbaharda
İlkbaharda zehirli sarmaşık yaprakları kırmızı veya kırmızı-yeşil bir karışım olabilir. Bu dönemde yapraklar bazen kokulu sumak bitkisiyle karıştırılabilir. Yeşil çiçek tomurcukları belirmeye başlar ve yavaş yavaş açılarak beyaz çiçekler haline gelir.
Yaz Aylarında
Yazın, bitki olgunlaştıkça eski yapraklar tamamen yeşile dönerken, yeni yapraklar kırmızı renkli çıkmaya devam eder. Küçük, beyaz meyveler yapraklar arasında gizlenmiş olabilir. Yaprakların büyüklüğü ve şekli değişkenlik gösterebilir.
Sonbaharda
Havalar soğuduğunda zehirli sarmaşık parlak turuncu, sarı veya kırmızı renklere bürünür. Göz alıcı görünmesine rağmen, hala tehlikelidir.
Kışın
Kışın yapraklar kırmızıya döner, büzüşür ve dökülür. Kökler dışarıda kalabilir ve dokunulduğunda döküntüye neden olabilir. Zehirli sarmaşık, karın altından ince dallarını çıkarabilir.
Zehirli Sarmaşık ve Benzerleri
Zehirli Meşe ile Karşılaştırma
Zehirli meşe de zehirli sarmaşık gibi urushiol içerir. Yaprakları genellikle üçlü gruplar halinde büyür, ancak bazen yedi yapraklı da olabilir. Zehirli meşe yaprakları, zehirli sarmaşıktan daha pürüzlü kenarlara ve tüylü bir yapıya sahip olabilir.
Zehirli Sumak ile Karşılaştırma
Zehirli sumak, yedi ila on üç yapraklı kümeler halinde büyür. Bu bitki daha çok bir çalıya benzer ve yere yayılmaz. Urushiol içerdiğinden temas edilmemelidir.
Zehirli Sarmaşık Nasıl Temizlenir?
Eğer zehirli sarmaşık bahçenizde büyüyorsa, güvenli bir şekilde temizlemek önemlidir.
Yapılması Gerekenler:
- Zehirli sarmaşığı kökünden çekip plastik torbada kapalı bir şekilde atın.
- Zehirli sarmaşıkla temas eden giysileri sıcak suyla yıkayın ve hemen duş alın.
Yapılmaması Gerekenler:
- Zehirli sarmaşığı çıplak elle veya korumasız ciltle çıkarmayın.
- Zehirli sarmaşığı yakmayın; çünkü bu, urushiol’ün solunmasına neden olabilir.
Zehirli Sarmaşığı Öldürme Yöntemi
Zehirli sarmaşığı doğal bir karışım ile öldürebilirsiniz. Bir bardak iri tuzu bir galon beyaz sirke içinde eritin. Bu karışıma birkaç damla bulaşık deterjanı ekleyin ve zehirli sarmaşık bitkilerinin üzerine püskürtün. Bu karışım dokunduğu tüm bitkileri öldürür, bu nedenle korumak istediğiniz bitkilerden uzak tutun.
Zehirli Sarmaşık Hakkında Genel Bilgiler
Zehirli sarmaşık, kırmızı, kabarcıklı ve yoğun kaşıntılı bir döküntüye neden olan zehirli bir bitkidir. Bitkiyle doğrudan temas etmeden de, bitkiyle temas etmiş bir nesneye dokunarak alerjik reaksiyon geliştirebilirsiniz. Urushiol, zehirli sarmaşığın her parçasında bulunur ve giysilerde veya diğer yüzeylerde yıllarca kalabilir.
Zehirli Sarmaşık Türleri
Zehirli sarmaşığın doğuda ve batıda olmak üzere iki türü vardır. Her iki tür de ince saplarda üç yaprak kümesine sahiptir ve renkleri yeşilden kırmızıya kadar değişir. Her iki tür de küçük beyaz meyveler üretir ve çiçek açar. Doğudaki zehirli sarmaşık hem yer örtüsü olarak hem de tırmanıcı bir asma olarak büyüyebilirken, batıdaki yalnızca yer örtüsü olarak gelişir.
Zehirli Sarmaşık Döküntüsü Alırsanız Ne Yapmalısınız?
Zehirli sarmaşık döküntüsü genellikle temas ettikten 12 saat ila birkaç gün sonra ortaya çıkar. Zehirli sarmaşığa temas ettiğinizi biliyorsanız, hemen giysilerinizi çıkarın ve cildinizi yıkayın. Alerjik reaksiyonu hafifletmek için antihistaminik alın. Kaşıntıyı hafifletmek için cilt üzerine hidrokortizon kremi veya kalamin losyonu uygulayın.
Anahtar Bilgiler
Zehirli sarmaşığın yaprakları genellikle üçlüdür, ancak bu, diğer bitkiler için de geçerlidir. Eğer bitkinin zehirli sarmaşık olduğunu düşünüyorsanız, uzak durmanız en iyisidir! Urushiol ile temas etmek, yılın hangi mevsimi olursa olsun, cildinizde alerjik reaksiyon ve kaşıntıya neden olabilir.
